JavaScript Temel Kavramları: Tanımlayıcılar, Veri Türleri, Aritmetik ve Değişken Kullanımları
JavaScript, web geliştirme dünyasında yaygın olarak kullanılan bir programlama dilidir. Bu makalede, JavaScript’in temel kavramlarından olan tanımlayıcılar, veri türleri, aritmetik işlemler ve değişken kullanımlarını örneklerle açıklayacağız.
1. JavaScript Tanımlayıcıları
Tanımlayıcılar, değişkenler, fonksiyonlar, nesneler ve diğer öğeler için verilen isimlerdir. JavaScript’te tanımlayıcılar belirli kurallara uymalıdır:
- Tanımlayıcılar harf (
a-z
,A-Z
), alt çizgi (_
) veya dolar işareti ($
) ile başlayabilir. - Rakamlar (
0-9
) tanımlayıcının başında kullanılamaz, ancak sonraki karakterlerde kullanılabilir. - JavaScript anahtar kelimeleri (örneğin,
let
,if
,function
) tanımlayıcı olarak kullanılamaz. - Tanımlayıcılar büyük/küçük harfe duyarlıdır (
myVariable
ilemyvariable
farklıdır).
Örnekler:
let myVariable; // Geçerli tanımlayıcı
let _privateVar; // Geçerli tanımlayıcı
let $specialVar; // Geçerli tanımlayıcı
let variable1; // Geçerli tanımlayıcı
let 1invalidVar; // Geçersiz tanımlayıcı (rakamla başlayamaz)
let function; // Geçersiz tanımlayıcı (anahtar kelime kullanılamaz)
2. JavaScript Veri Türleri
JavaScript, dinamik türlü bir dildir, yani değişkenlerin türleri çalışma zamanında belirlenir. JavaScript’te temel veri türleri şunlardır:
a) Primitif (Temel) Veri Türleri
- String (Metin): Metin verilerini temsil eder.
let name = "Ali";
- Number (Sayı): Sayısal verileri temsil eder.
let age = 25;
- Boolean (Mantıksal):
true
veyafalse
değerlerini temsil eder.
let isStudent = true;
- Undefined (Tanımsız): Değer atanmamış değişkenler için kullanılır.
let x;
console.log(x); // Çıktı: undefined
- Null (Boş): Bilinçli olarak boş değer atamak için kullanılır.
let y = null;
- Symbol (Sembol): Benzersiz (unique) değerler oluşturmak için kullanılır.
let id = Symbol("id");
b) Referans Veri Türleri
- Object (Nesne): Anahtar-değer çiftlerini içeren karmaşık veri yapılarıdır.
let person = { name: "Ali", age: 25 };
- Array (Dizi): Sıralı veri koleksiyonlarını temsil eder.
let colors = ["Kırmızı", "Yeşil", "Mavi"];
- Function (Fonksiyon): Çalıştırılabilir kod bloklarını temsil eder.
function greet() {
console.log("Merhaba!");
}
3. JavaScript Aritmetiği
JavaScript, matematiksel işlemler yapmak için çeşitli aritmetik operatörler sunar. Bu operatörler, sayısal değerler üzerinde işlem yapar.
Aritmetik Operatörler:
- Toplama (
+
):
let sum = 10 + 5; // 15
- Çıkarma (
-
):
let difference = 10 - 5; // 5
- Çarpma (
*
):
let product = 10 * 5; // 50
- Bölme (
/
):
let quotient = 10 / 5; // 2
- Mod Alma (
%
):
let remainder = 10 % 3; // 1
- Üs Alma (
**
):
let power = 2 ** 3; // 8
Örnek:
let a = 10;
let b = 5;
console.log(a + b); // 15
console.log(a - b); // 5
console.log(a * b); // 50
console.log(a / b); // 2
console.log(a % b); // 0
console.log(a ** b); // 100000
4. JavaScript Değişken Kullanımları
Değişkenler, verileri saklamak ve program boyunca kullanmak için kullanılır. JavaScript’te değişkenler var
, let
ve const
anahtar kelimeleriyle tanımlanır.
a) var
ile Değişken Tanımlama
var
, ES6 öncesinde kullanılan bir değişken tanımlama yöntemidir. Ancak, blok kapsamı (block scope) olmadığı için modern JavaScript’te pek tercih edilmez.
Örnek:
var x = 10;
console.log(x); // Çıktı: 10
b) let
ile Değişken Tanımlama
let
, blok kapsamına sahip bir değişken tanımlama yöntemidir. Değeri sonradan değiştirilebilir.
Örnek:
let y = 20;
y = 30;
console.log(y); // Çıktı: 30
c) const
ile Sabit Tanımlama
const
, blok kapsamına sahip ve değeri sonradan değiştirilemeyen bir sabit tanımlama yöntemidir.
Örnek:
const z = 40;
// z = 50; // Hata: Sabit değer değiştirilemez.
console.log(z); // Çıktı: 40
d) Değişken Kapsamı (Scope)
- Global Kapsam: Bir değişken, fonksiyon veya blok dışında tanımlandığında global kapsama sahip olur.
let globalVar = "Ben globalim!";
function test() {
console.log(globalVar); // Çıktı: Ben globalim!
}
test();
- Blok Kapsamı:
let
veconst
ile tanımlanan değişkenler, yalnızca tanımlandıkları blok içinde geçerlidir.
if (true) {
let blockVar = "Ben blok içindeyim!";
console.log(blockVar); // Çıktı: Ben blok içindeyim!
}
// console.log(blockVar); // Hata: blockVar tanımlı değil
Sonuç
JavaScript, web geliştirme dünyasında kullanılan güçlü ve esnek bir programlama dilidir. Bu makalede, JavaScript’in temel kavramlarından olan tanımlayıcılar, veri türleri, aritmetik işlemler ve değişken kullanımlarını örneklerle açıkladık. Bu kavramları iyi anlayarak, daha karmaşık JavaScript projeleri geliştirebilirsiniz. JavaScript öğrenirken bu temel yapı taşlarına hakim olmak, programlama becerilerinizi geliştirmenize büyük katkı sağlayacaktır.