JavaScript const: Sabit Değişkenler, Kullanım Alanları ve Sabit Nesneler/Diziler

JavaScript’te const, değeri sonradan değiştirilemeyen (sabit) değişkenler tanımlamak için kullanılan bir anahtar kelimedir. Bu makalede, const‘un ne olduğunu, ne zaman kullanılacağını ve sabit nesneler/dizilerle nasıl çalışıldığını örneklerle açıklayacağız.

1. JavaScript const Nedir?

const, ES6 (ECMAScript 2015) ile gelen bir özelliktir. const ile tanımlanan değişkenler, bir kez değer atandıktan sonra yeniden atama yapılamaz. Bu, const ile tanımlanan değişkenlerin sabit (immutable) olduğu anlamına gelir.

Örnek:

const PI = 3.14;
console.log(PI); // Çıktı: 3.14

// PI = 3.14159; // Hata: Sabit değer değiştirilemez.

2. JavaScript const Ne Zaman Kullanılır?

const, aşağıdaki durumlarda kullanılır:

a) Değeri Değişmeyecek Sabitler İçin

Program boyunca değeri değişmeyecek sabitler için const kullanılır. Örneğin, matematiksel sabitler, yapılandırma ayarları veya sabit URL’ler.

Örnek:

const API_URL = "https://api.example.com";
const MAX_USERS = 100;

b) Referans Tipler İçin

const, nesneler ve diziler gibi referans tipler için de kullanılır. Bu durumda, değişkenin kendisi yeniden atanamaz, ancak nesnenin veya dizinin içeriği değiştirilebilir.

Örnek:

const user = { name: "Ali", age: 25 };
user.age = 26; // Nesnenin içeriği değiştirilebilir
console.log(user); // Çıktı: { name: "Ali", age: 26 }

// user = { name: "Mehmet", age: 30 }; // Hata: Sabit değer değiştirilemez.

c) Blok Kapsamı İçin

const, let gibi blok kapsamına (block scope) sahiptir. Bu, const ile tanımlanan değişkenlerin yalnızca tanımlandıkları blok içinde geçerli olduğu anlamına gelir.

Örnek:

if (true) {
    const x = 10;
    console.log(x); // Çıktı: 10
}
// console.log(x); // Hata: x tanımlı değil

3. Sabit Nesneler ve Diziler

const ile tanımlanan nesneler ve diziler, yeniden atanamaz, ancak içerikleri değiştirilebilir. Bu, const‘un referans tipler için nasıl çalıştığını gösterir.

a) Sabit Nesneler

Bir nesne const ile tanımlandığında, nesnenin kendisi yeniden atanamaz, ancak nesnenin özellikleri değiştirilebilir.

Örnek:

const person = {
    name: "Ali",
    age: 25
};

person.age = 26; // Nesnenin özelliği değiştirilebilir
console.log(person); // Çıktı: { name: "Ali", age: 26 }

// person = { name: "Mehmet", age: 30 }; // Hata: Sabit değer değiştirilemez.

b) Sabit Diziler

Bir dizi const ile tanımlandığında, dizinin kendisi yeniden atanamaz, ancak dizinin elemanları değiştirilebilir veya yeni elemanlar eklenebilir.

Örnek:

const colors = ["Kırmızı", "Yeşil", "Mavi"];

colors.push("Sarı"); // Diziye yeni eleman eklenebilir
console.log(colors); // Çıktı: ["Kırmızı", "Yeşil", "Mavi", "Sarı"]

colors[0] = "Pembe"; // Dizinin elemanı değiştirilebilir
console.log(colors); // Çıktı: ["Pembe", "Yeşil", "Mavi", "Sarı"]

// colors = ["Siyah", "Beyaz"]; // Hata: Sabit değer değiştirilemez.

4. const Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Yeniden Atama: const ile tanımlanan değişkenlere yeniden atama yapılamaz.

  const x = 10;
  // x = 20; // Hata: Sabit değer değiştirilemez.

• Blok Kapsamı: const, blok kapsamına sahiptir. Bu nedenle, tanımlandığı blok dışında erişilemez.

  if (true) {
      const y = 5;
      console.log(y); // Çıktı: 5
  }
  // console.log(y); // Hata: y tanımlı değil

• Referans Tipler: const ile tanımlanan nesneler ve dizilerin içeriği değiştirilebilir, ancak kendileri yeniden atanamaz.

  const arr = [1, 2, 3];
  arr.push(4); // Geçerli
  // arr = [5, 6, 7]; // Hata: Sabit değer değiştirilemez.

Sonuç

JavaScript’te const, değeri sonradan değiştirilemeyen sabit değişkenler tanımlamak için kullanılır. const, özellikle program boyunca değeri değişmeyecek sabitler ve referans tipler (nesneler, diziler) için idealdir. const ile tanımlanan nesneler ve dizilerin içeriği değiştirilebilir, ancak kendileri yeniden atanamaz. Bu özellikleriyle const, modern JavaScript geliştirmede güvenli ve okunabilir kod yazmak için önemli bir araçtır.

const‘u doğru şekilde kullanarak, kodunuzun daha güvenli ve bakımı kolay hale gelmesini sağlayabilirsiniz. Bu makalede verilen örnekler, const‘un nasıl çalıştığını ve ne zaman kullanılacağını anlamanıza yardımcı olacaktır.

Bunu Paylaş